Tematy:
Języki służące do budowy stron WWW (zarówno HTML, jak i jego bezpośredni następca, czyli XHTML) zostały uzupełnione o potężne narzędzie do formatowania dokumentów internetowych - kaskadowe arkusze stylów (CSS - Cascading Style Sheets). Jest to rewolucyjna idea, w zasadniczy sposób zwiększająca elastyczność narzędzi i możliwości autorów stron. Warto zauważyć, że style leżą także u podstaw dynamicznego HTML (z technicznego punktu widzenia jest to połączenie stylów z językami skryptowymi, np. JavaScript, a także Document Object Model) oraz decydują o wizualizacji dokumentów XML.
Style, zwłaszcza na najczęściej stosowanym poziomie CSS1, są niezbyt skomplikowane w konstrukcji, dając zarazem zaawansowane możliwości manipulowania postacią dokumentów, jakich brakowało w tradycyjnym języku HTML. Umiejętne stosowanie stylów pozwala całkowicie odmienić wygląd strony, nie szkodząc zarazem przeglądarkom, które stylów nie interpretują. Podkreślmy też wyraźnie, że CSS2 (obecnie w wersji 2.1) jest bardzo poważnym krokiem do przodu w stosunku do CSS1.
Jest to naturalny etap rozwoju języka i jego pojawienie się było łatwe do przewidzenia dla osób interesujących się głębiej edytorami tekstów, w których style zajmują bardzo eksponowane miejsce. Styl, będący zespołem kodów formatujących (jednego czy kilku), pozwala obecnie globalnie lub lokalnie zmieniać sposób formatowania wybranego fragmentu dokumentu. Style są obecnie (2006 r.) w znacznej mierze interpretowane przez przeglądarki Firefox, Opera i Internet Explorer, aczkolwiek IE pozostaje jednak zauważalnie z tyłu.
Zwróćmy od razu uwagę na pewien istotny motyw powstania stylów. Język SGML, którego HTML jest pochodną, zajmuje się strukturą dokumentów i ich stroną semantyczną. Nie zajmuje się natomiast ich stroną wizualną, formatowaniem. HTML przekroczył tę barierę i z czysto praktycznych przyczyn od początku zaczął się rozszerzać o polecenia formatujące, dzięki którym dokumenty HTML są wizualnie dość różnorodne. Jednak ubocznym skutkiem tej sytuacji stał się "dziki wyścig" firm mających największy wpływ na rynku oprogramowania - Netscape i Microsoft, pewne swej silnej pozycji i roszcząc sobie prawo do swoistego ustawodawstwa zaczęły narzucać rozmaite rozszerzenia, interpretowane tylko przez ich przeglądarki, jak np. migotanie tekstu (NC) czy animacja Marquee (IE). Niektóre z tych rozszerzeń okazały się trafne i były sankcjonowane przez kolejne specyfikacje HTML, inne okazały się ślepym zaułkiem. Dobrym przykładem jest znacznik <font face>, który sterował czcionkami w dokumencie - w HTML 4 jest on określony jako przestarzały i odradza się jego stosowanie, zalecając przenoszenie informacji o czcionkach do stylów.
Arkusze stylów są próbą "powrotu do źródeł". Dzięki nim będzie można stopniowo rezygnować z formatowania bezpośrednio za pomocą HTML, przerzucając odpowiedzialność na style. W ten sposób HTML pozostanie w swej czystej, kanonicznej postaci i nie będzie już ryzyka niekontrolowanego rozbudowywania zestawu znaczników. Specyfikacja CSS2 jest narzędziem mocnym i wszechstronnym - problem jedynie w tym, aby ważniejsze przeglądarki poprawnie interpretowały wszystkie polecenia.
Choć "niedzielny webmaster" może z powodzeniem tworzyć strony w tradycyjny sposób, korzystając wyłącznie z poleceń klasycznego języka HTML, poznanie CSS pozwoli mu wejść w zupełnie inny świat, o możliwościach daleko wykraczających poza tę tradycję. Webmaster nieco bardziej zaawansowany wręcz musi je poznać, jeśli chce mieć pełną swobodę tworzenia stron. W Sieci jest sporo niezmiernie ciekawych witryn poświęconych CSS, których autorzy popisują się wręcz kapitalnymi przykładami - niech za próbkę możliwości posłuży choćby CSS PLaY, gdzie znajdziesz m.in. świetne przykłady efektownego wykorzystania stylów do tworzenia menu strony.
Podsumowując, do zalet stosowania CSS można zaliczyć:
Na marginesie uwaga: jest niemal pewne, że podstawowe sposoby formatowania z HTML zawsze będą interpretowane, gdyż miliony dokumentów w WWW są formatowane za pomocą klasycznego HTML i konieczne by było ich przetworzenie, zgodnie ze specyfikacją stylów - raczej nie jest to możliwe, więc konieczność zgodności "w dół" spowoduje, że te zaszłości będą zawsze honorowane przez przeglądarki.
Niniejszy opis powstaje na podstawie specyfikacji stylów poziomu pierwszego i drugiego (CSS1 i CSS2). Najnowsza wersja specyfikacji tego ostatniego (Cascading Style Sheets, level 2 revision 1 CSS 2.1 Specification), została zaprezentowana przez World Wide Web Consortium 11 kwietnia 2006 roku. Za specyfikacje CSS odpowiada "czterech wspaniałych": Håkon Lie i Bert Bos (CSS1) oraz Håkon Lie, Bert Bos, Chris Lilley i Ian Jacobs (CSS2).
Nie uwzględniamy rozwijanej powoli specyfikacji CSS3, która jest jeszcze dość daleka od implementacji w przeglądarkach.
Uwaga: Przeglądarki internetowe implementują interpretację stylów stopniowo, więc przy kolejnych aktualizacjach przeglądarek można się spodziewać następnych poprawek. Trzeba jednak podkreślić, że w interpretacja w najnowszych wersjach przeglądarek (Mozilla/Firefox 1.5.x/2.x, Opera 8.x/9.x, Internet Explorer 6 i 7 - stan w 2006 roku) jest już bardzo zaawansowana.
Obszerny test znajdziesz w serwisie Web Devout, gdzie możesz sprawdzić zgodność przeglądarek ze standardami, w tym także przestestować obsługę stylów w ważniejszych przeglądarkach.